de mandarijeend 

hierboven ziet u helemaal bovenaan deze foto een kleurrijk mannetje van de mandarijneend en de andere eend op de foto is het vrouwtje deze eenden komen alleen in Amerika voor dus hier in ons land vind je hen niet alleen in voilleres en in sommige dierencentra's.

Mandarijneend

De Mandarijn eend is ongetwijfeld een van de meest populaire siereenden ter wereld. Overal waar men siereenden in beschermd milieu houdt zijn mensen die deze soort kweken. Het is dan ook een bijzonder fraaie eend, die gelukkig niet zo kostbaar is zoals veel andere soorten. Dit komt omdat de soort tegenwoordig makkelijk te kweken is. De woerd van de Mandarijneend is het mooist, en dan vooral in het broedseizoen, als hij zijn pronkkleed draagt. In de jaarlijkse eclipsrui lijkt hij sterk op het vrouwtje, maar is te onderscheiden door zijn roodachtige snavel.

Een nadeel is soms, dat de markt bijna verzadigd kan raken door het grote aanbod van deze goed te kweken eendjes. Helaas is hiervan het gevolg dat sommige "liefhebbers" de jonge Mandarijneenden niet eens meer leewieken en ze laten vliegen. Men ziet daarom al regelmatig de Mandarijneend in de natuur terug. Volgens veel vogelgidsen ontsnapte exemplaren, maar ondertussen zijn het ook al de nakomelingen die we steeds vaker in het wild tegenkomen. Gelukkig is de Mandarijneend niet aggressief tegenover andere soorten, zoals de Nijlgans dat wel is, maar men beseft vaak niet dat deze faunavervalsing op langere termijn grote gevolgen kan hebben voor inlandse fauna (en flora). Ook in Groot-Brittanië leeft de Mandarijneend in het wild, de wilde populatie wordt zelfs op zo'n 500 broedparen geschat.
Een oplossing zou zijn om de eieren van Mandarijneenden niet meer in een broedmachine uit te broeden en kunstmatig op te fokken. Laat de ouders maar hun gang gaan en zelf hun kroost grootbrengen. Zo zullen de kweekresultaten wat lager uitkomen zodat het aanbod niet explosief stijgt. Op die manier heb je ook minder werk aan de opfok (de natuur regelt veel zelf), meer plezier om de eendjes met hun kuikens te zien lopen en zwemmen. Vraag naar deze eenden zal altijd blijven bestaan, want het blijven mooie eendjes die iedereen makkelijk kan houden, mits een vijvertje met schoon water in de tuin aanwezig is.

Woerd. Foto © Jan Harteman

De Mandarijneend komt oorspronkelijk uit Oost-Azië, maar is tegenwoordig dus ook te vinden in Europa en zelfs in de Verenigde Staten. In Japan is deze soort vooral een standvogel, maar in China overwinteren de eenden zuidelijker dan dat ze broeden. Ze leven er in oude loofbossen en parken, langs riviertjes, plassen en meren. Vooral Rodondendron bossen hebben de voorkeur in verband met de lage onderbegroeiing.

Deze eenden behoren samen met de Carolina-eend (Aix sponsa) tot de Pronkeenden of Roestende eenden. Beide namen hebben betrekking op het gedrag van de twee soorten. Beide soorten zijn bekend om hun prachtige verenkleed waarmee ze pronken naar de vrouwtjes om zo een koppeltje te vormen. Roesten (rusten) doen ze ook, en wel op andere plaatsen dan dat je van eenden zou verwachten. In het wild rusten Mandarijn- en Carolina-eenden namelijk op boomtakken in hoge, oude loofbomen. Ze vliegen makkelijk tussen de takken van de bossen door en landen even makkelijk op de takken om er -soms in groepen- te rusten. Omdat de eenden in beschermd milieu vaak niet kunnen vliegen, is het aan te bevelen om een aantal boomstammen of grote takken zo neer te leggen dat de eenden erop kunnen klimmen en erop kunnen slapen, zoals ze dat in het wild ook zouden doen.

Broeden doen Mandarijneenden graag in boomholten, vaak in verlaten spechtenholen. In beschermd milieu kan men dit nabootsen door het plaatsen van nestkasten voorzien van een trappetje. De eenden zullen hier graag gebruik van maken en er hun nestje in maken. Dat de nestkast erg hoog lijkt te staan voor de kuikens die eruit moeten springen valt erg mee: Het is bekend dat Mandarijneendenkuikens uit nestholten springen op hoogten tot zo'n 15 meter! Omdat de eendjes nog zo licht zijn, is de val niet erg hard voor de kleine pulletjes, bovendien ligt er in loofbossen vaak een dikke laag bladeren waarop de eendjes zacht kunnen landen.

Kuikens van twee verwante soorten. Links: Carolina-eend. Rechts: Mandarijneend

Praktische informatie
Er worden 9 tot 15 creme-witte eieren gelegd die na 31 dagen uitkomen, het is verstandig om de kleine eendjes op een leeftijd van 11 dagen te ringen met een ringmaat van 9 milimeter. Als de eenden 1 jaar oud zijn, zijn ze geslachtsrijp. Het zijn erg makkelijke eenden die snel gewend zijn aan hun verblijf, maar natuurlijk mag een vijver met schoon water niet ontbreken. Qua voedsel zijn deze eenden ook niet moeilijk. Natuurlijk gaat de voorkeur uit naar siereendenkorrels, aangevult met wat gemengde granen, maar ook gewoon kippenvoer of fazantenkorrel wordt vaak gewoon gegeten.

Let op: Mandarijneenden zijn goede klimmers doordat hun scherpe nagels zijn aangepast op het 'klimmen' in boomtakken. Een hekwerk van 80cm hoogte biedt dus soms niet voldoende afscherming om ze in de tuin te houden. Wanneer ze de kans krijgen of angstig worden kunnen ze soms makkelijk over het gaas klimmen (zeker met de wind onder de vleugels, zelfs wanneer ze geleewiekt zijn). Het is dus aan te bevelen om het hekwerk minimaal 120cm of zelfs 150cm hoog te maken zodat ze minder snel ontsnappen. Daarbij moet u rekening houden met het feit dat ze ook door vrij kleine gaten kunnen ontsnappen, dus fijnmazig hekwerk is zeer verstandig.

Mandarijneenden: kleuren en variaties
Ontstane mutaties in de natuur: Koreaanse Mandarijneenden?

Vrouwtjes van de Mandarijneend hebben doorgaans een grijze snavel, mannetjes een rode. Maar toch kom je in collecties wel eens Mandarijneendenvrouwtjes tegen met een rode snavel. Dit zou een hormonale afwijking kunnen zijn natuurlijk, maar er gaan stemmen op dat dit eenden zijn die hun roots in Korea hebben. Koreaanse Mandarijneenden vrouwtjes zouden namelijk een rode snavel hebben, de mannetjes zouden feller van kleur zijn. Doorgaans is het verschil bij mannen moeilijker te zien. En de vrouwtjes lijken ook op te duiken tussen normaal gekleurde eendjes. U begrijpt, hier is wel enige onduidelijkheid over, want slechts weinig boeken beschrijven deze natuurlijke kleurvariatie (o.a. Sir Peter Scott in Coloured Key of the Wildfowl).
Hieronder ziet u enkele foto's van deze mogelijke Koreaanse Mandarijnvrouwtjes.

Mandarijneenden, vrouw met rode snavel 

Mandarijneenden, vrouw met rode snavel
Mandarijneenden, vrouw met donkerrode snavel (een tussenvorm?) 

Links een groep Mandarijneenden waarvan de vrouwtjes zowel grijze als ook rode snavels lijken te hebben.
Rechts een Mandarijneend met een 'normale' grijze snavel

Ontstane mutaties in avicultuur (gevangenschap)

Als populaire vogels veel gekweekt worden in beschermd milieu, komen er wel eens een 'spontane' mutatie voor.
Er wordt een kuiken geboren die afwijkt van de standaardvorm. Vooral in het verleden bleken deze kleurmutaties erg waardevol in de handel. Daarom werd er selectief met deze dieren gekweekt om ze voor veel geld te kunnen verkopen.
Een bekende kleurmutatie van de Mandarijneend is de witte Mandarijneend. U ziet hieronder een foto.
Helaas brengen deze mutaties gevaren met zich mee! Gaat men een witte Mandarijneend vermenigvuldigen met een zogenaamde wildkleur Mandarijneend, dan zal een aantal kuikens de drager zijn van de witte kleur, maar die niet tot uiting brengen. Het gevaar hiervan is dat deze 'split-voor-wit-dieren' als wildkleur worden verkocht en vervolgens bij iemand terecht komen die verwacht een wildkleur dier te hebben aangeschaft. Zo zijn veel kwekers tot de ontdekking gekomen dat ze met wildkleur vogels soms ook witte jongen kweken. En dat is erg jammer, want het komt steeds vaker voor. Op deze manier kan het in de toekomst moeilijk worden om nog zuivere wildkleur Mandarijneenden te bemachtigen. Een zorgwekkende toekomst? Wellicht is het gevaar groter dan we denken! Het is iets om overna te denken.

Witte Mandarijneenden, let op de rode kleur van de snavel van het vrouwtje. © helpdenatuur .                                                                                              wij staan voor behoud van de soortzuiverheid van de Mandarijneend.
Wij vinden dat kleurvarianten en mutaties een gevaar vormen voor de oorspronkelijke soort en de zuiverheid daarvan